De Lier Rozenburg (3) … over de veranderingen op Rozenburg…

Rozenburg.- Ten zuiden van Maasluis, ligt Rozenburg, een eiland in de Nieuwe Waterweg. Tot aan de Tweede wereldoorlog was het bekend voor de grootschalige landbouwbedrijven maar met de ontwikkeling van de Botlek en Europoort verdween die wereld van boeren en landarbeiders. Rozenburg werd een eiland van industrie en flink dorp, een zelfstandige gemeente tot 2010. Daarna is het in een bestuurlijke storm terecht gekomen en storm wordt nog steeds.
Op het moment dat ik de hondenpoep van Maassluis in de Nieuwe Maas van mijn schoen spoelde, was ik met niet bewust van de bestuurlijke situatie van het langgerekte eiland in de Nieuwe Maas en welke gevolgen dat voor de ruim 12.000 inwoners zou hebben. Je zou nu kunnen zeggen dat ik me slecht op mijn wandeling heb voorbereid; dat is slechts ten dele waar. Via de officiële kanalen hoor of zie je eigenlijk niet wat er aan de hand is.
In Rotterdam maakt men zich op voor het afschaffen van de deelgemeenteraden, punt. In Rozenburg doet men dat ook; in een enkel regeltje kun je opmerken dat het bestuur van de huidige deelgemeente de bewoners adviseert om niet in te stemmen met de Rotterdamse voorstellen. Waarom? Wat is er aan de hand? En, wat kunnen we er van leren, gelet op de beoogde bestuurlijke schaalvergroting in Nederland die de minister van Binnenlandse Zaken, Ronald Plassterk, voorstaat?
Luuk Ravensloot en Coby Hartman, deelraadslid en burgerraadslid namens de PvdA in Rozenburg komen me tegemoet bij de pont tussen het eiland en Maassluis. Ze nemen me mee voor een wandeling over het bewoonbare en leefbare deel van de voormalige polder en landbouwgebied. Om het oude dorp Rozenburg ligt een parkachtige gordel; het is er mooi, stil en aangenaam en op geen moment realiseer je je dat in de onmiddellijke omgeving tientallen petrochemische fabrieken en opslagtanks staan. Als je niet beter weet, lijkt het een vredige, veilige omgeving.
Schijn bedriegt in die zin dat installaties van Europoort dertig, veertig jaar oud zijn en het onderhoud niet overal optimaal en modern is. Dat vertelt Luuk me, terwijl we door het dorp lopen. Eerder had ik dezelfde verhalen gehoord van een hoog geplaatste vriend en belast met de veiligheid voor het land. Terwijl chemische en petrochemische fabrieken steeds ingewikkelder worden en met meer risico’s werken, wordt in toenemende mate tijdelijk en slecht opgeleid personeel (uit midden en oost Europa) aangeworven voor onderhoud en controle. Los van alle taalproblemen zijn de tijdelijke werknemers zelden op de hoogte van alle technische en veiligheidsvoorschriften.
Luuk heeft tientallen jaren ervaring als onderhoudssupervisor in raffinaderijen; hij is nog steeds werkzaam als instructeur en adviseur in het Rijnmond gebied. “De problemen bij Odfjell staan niet op zichzelf, hoor,”zegt hij desgevraagd. “En de ontploffing bij de energiecentrale in Nijmegen evenmin. Dat heeft in zoverre met elkaar te maken dat onderhoud en kennis van de installaties achterblijft.”
Na een kopje koffie in een van de cafés in het dorpsachtige centrum komen we terecht in het kantoor van de deelgemeente. Rozenburg was tot 2010 een zelfstandige gemeente; op dat moment ging men op in Rotterdam maar als deelgemeente, met een eigen gekozen raad en stadsdeelbestuur. Die constructie leek de beste garantie voor een zekere mate van zelfstandigheid en bestuurlijke kracht. Met de grote broer Rotterdam op de achtergrond zou Rozenburg een stabiele toekomst tegemoet gaan was de gedachte. In datzelfde jaar besloot het kabinet Rutte I om de deelraden in de grote steden af te schaffen. In 2014 moet het zover zijn; in deze periode moet een besluit vallen over de manier waarop het nieuwe stadsbestuur in Amsterdam en Rotterdam er gaat uit zien.
De vraag is of de stadsdiensten van de Coolsingel in Rotterdam weet hebben van Rozenburg. De burgemeester en of wethouders van de stad zijn nog nooit in Rozenburg geweest, vertellen alle betrokkenen in het stadskantoor. “Ze begrijpen aan de Coolsingel echt niet dat dit een dorpse enclave is in het midden van de industriële zone,” merkt een van de aanwezigen op terwijl we even bijeen zitten in een vergaderkamertje. “Wat weten ze daar van onze begraafplaats?”
Luuk erkent dat de PvdA in Rozenburg te snel is geweest om in 2010 met Rotterdam te fuseren. “We hadden deze ontwikkeling niet voorzien. Roel in het Veld is door de Rotterdamse PvdA om advies gevraagd hoe om te gaan met de afschaffing van de deelraden. Hij heeft studiereizen naar het buitenland gemaakt maar hij heeft echt geen idee waar Rozenburg ligt, hoor. Ik kan het thuis niet meer uitleggen.”
Luuk en Coby nodigen me uit voor een maaltijd in het restaurant La Caleta op het Raadhuisplein van Rozenburg. Eigenaar Pepe zat jarenlang voor de PvdA in de deelgemeenteraad maar trekt nu zijn wenkbrauwen op als hij gevraagd wordt iets te zeggen over de nieuwe bestuurlijke situatie. “We moeten hier in Rozenburg mee doen aan veilig ondernemen. Dus hebben we op verzoek overal in de zaak camera’s opgehangen en extra verlichting. Allemaal tip top zoals de gemeente Rotterdam het wil; vervolgens worden de precariorechten naar Rotterdamse maatstaven verhoogd. Om die te kunnen betalen heb ik de helft van mijn terras moeten inkrimpen. En de verlichting aan de buitenkant heb ik gedoofd. Ik kan de tarieven van Rotterdam centrum hier niet betalen.”
Coby vertelt een ander voorbeeld van hoe de bestuurlijke schaalvergroting tegenwerkt. Coby; “Wij wilden enkele ouderen woningen laten bouwen voor psychisch/geriatrische ouderen vlakbij het zorgcentrum. Zorginstelling Carijn wilde die aanvankelijk bouwen en exploiteren. Totdat we deelgemeente werden van Rotterdam: werden de grondprijzen verhoogd naar Rotterdamse maatstaven. Toen kon het niet uit. De woningbouwstichting had het plan zullen overnemen maar door de korting van 400.000 euro voor Vestia zien zij daarvan af. En weet je wat dat betekent voor mensen die een halve eeuw getrouwd zijn? Vorig jaar met kerst zat ik naast een oude man van 94 die me wel 20 keer vroeg waar is toch mijn vrouw? En iedere keer moest ik zeggen: ze zit in een andere afdeling, in Nieuw Beijerland. Is het niet verschrikkelijk dat mensen die zolang getrouwd zijn, dan niet bij elkaar mogen zijn? Maar in Rotterdam zeggen ze: Ja, jullie kunnen op Rozenburg niet alles willen hebben.. Dat kan niet.”
Zoals veel organisaties en verenigingen verdwijnen na het vergroten van de gemeenschap, zal ook de plaatselijke PvdA afdeling Rozenburg op gaan in groot Rotterdam; daarmee verdwijnt de structuur en noodzaak van de plaatselijke afdeling en is er gauw niets meer over, denken Luuk en Coby, tenzij, tenzij… Tom Poes een list verzint…. (wordt vervolgd)