Tilburg.- Voorbereid een wandeling van Gilze Rijen naar Tilburg, maar alles verliep anders, opnieuw. Terwijl de conducteur vertelde dat ik in Breda moest overstappen, meldde een geschokte machinist dat “wegens een aanrijding met een persoon verder treinverkeer niet mogelijk zou zijn.” Drie weken geleden gebeurde hetzelfde, tijdens een ritje van Goes naar Bergen op Zoom. Nu moest iedereen in Breda de trein verlaten. Medewerkers van de spoorwegen konden nog geen details geven, behalve dan dat een dag voordien een zelfde incident had plaats gevonden. Het treinverkeer naar Gilze Rijen zou urenlang gestremd blijven. Het alternatief bleek een verlengde bus naar Tilburg via Oosterhout en Dongen.
Volgens officiële gegevens plegen jaarlijks 1600 mensen in Nederland suicide en ondernemen 100.000 mensen een poging daartoe. In Vlaanderen is de minister van Volksgezondheid, Jo van Deurzen, juist begonnen met een offensief om het aantal zelfdodingen terug te dringen. Volgens de officiële gegevens van de spoorwegen en Pro Rail springen jaarlijks gemiddeld 200 mensen voor de trein. Ik kan me niet voorstellen dat deze cijfers correct zijn.
De gebeurtenissen voor de trein, een aanrijding met een persoon, wilden niet uit mijn gedachten verdwijnen.Waarom vandaagiemand voor de tein; waarom gisteren iemand voor de trein, waarom? Wat is er in de samenleving aan de hand dat mensen een zo radicale daad stellen en daarmee een eind aan hun leven maken? En dat als niet als een incident, maar dag in, dag uit? Eerder deze week sprak ik Joyce Vermue uit Schoondijke. Zij werkt voor he Maatschappelijk Werk in Zeeuwsch Vlaanderen en vertelde dat het aantal mensen dat in ernstige financièle problemen is gekomen met 200 procent gestegen is in een jaar. Wie zich aan meldt voor schuldhulpverlening moet maanden wachten voor men aan de beurt is. Hebben dit soort ontwikkelingen, en het verdwijnen van sociale samenhang iets te maken met zelfdodingen?
De busrit door Brabant werd een helletocht. Op elkaar gepakt, mijn hoofd tegen de rug van een jongen, in mijn rug een studente met haar vriend, werden we bij iedere rotonde naar links of rechts getrokken en leek het alsof de bus elk moment zou kunnen omvallen. Na bijna twee uur hield de bus stil, bij het station van Tilburg.
In het restaurant van de Hema in Tilburg, in een hoekje, schreef ik mijn eerste indrukken. Ondertussen arriveerden, zo aan het begin van de middag, verschillende ouderen, die elkaar allemaal kenden, zo bleek. Er werden handen geschud, tafels aan elkaar geschoven en zelfs werd er ruimte gemaakt voor een aantal ouderen in reusachtig grote scootmobielen. Een van de oudere dames nam het voortouw. Zij ritste van verschillende tafels reclamefolders en haalde er bonnen uit. Met een bonnetje kon je tegen reductie twee tompouzen kopen, en met een ander bonnetje twee kopjes koffie. “Iedereen twee tompouzen de man, en twee koffiekes?” vroeg ze. Niemand beheerste zich.
Jacqueline en Sabina, achter de kassa van het restaurant van de Hema, verbazen zich niet meer over het inhalig gedrag van de vaste klanten. “Van ons hoeven ze de bonnetjes niet eens te scheuren, maar ze doen het gewoon. De meeste mensen zijn vaste gasten. Het is hier eenvoudig, goedkoop en netjes. En de mensen vinden het een uitje; ze spreken met elkaar af. Sommigen komen elke dag, anderen eens in de week. ’s Morgens komen er mensen voor een goedkoop ontbijt; dat worden er steeds meer.”
Ik verlaat de Hema en doorkruis het centrum van de vroegere textielstad. Ik heb een afspraak met de vrijwilligers van de voeselbank Tilburg. Zij hebben me aangeraden bus vier te nemenen uit te stappen ter hoogte van het GGD gebouw. Schuin aan de overkant van de GGD zou een kerk moeten staan, waar achter de voedselbank te vinden zou zijn.
———–
